Gần đây, giá thiếc đã bắt đầu xu hướng tăng liên tục, với hợp đồng thiếc được giao dịch nhiều nhất trên SHFE vượt qua mốc 330.000 nhân dân tệ, đạt mức cao mới kể từ tháng 3 năm 2022, và tâm lý lạc quan của thị trường rất mạnh. Đợt tăng giá này không phải do một yếu tố duy nhất thúc đẩy, mà là kết quả của nhiều lực lượng đan xen, bao gồm xung đột địa chính trị leo thang, các nút thắt c cổ chai nguồn cung ở khâu mỏ chưa được giải quyết, sự hỗ trợ từ t tồn kho thấp và tâm lý gia tăng của dòng vốn.
Gần đây, tình hình địa chính trị ở miền đông CHDC Congo đã xấu đi nghiêm trọng, trở thành động lực chính đằng sau sự tăng vọt của giá thiếc. Mỏ Bisie, nằm ở tỉnh Bắc Kivu của CHDC Congo, là mỏ thiếc lớn thứ ba thế giới (được vận hành bởi Alphamin Resources). Sản lượng năm 2024 của mỏ đạt 17.300 tấn, chiếm khoảng 6% nguồn cung mỏ thiếc toàn cầu và hơn 80% tổng sản lượng mỏ thiếc của CHDC Congo. Sự ổn định sản xuất của mỏ thiếc Bisie đã nhiều lần bị ảnh hưưởng bởi nhóm phiến quân vũ trang trong nước "M23". Vào tháng 3 năm 2025, do xung đột vũ trang tiến gần đến khu vực khai thác, mỏ thiếc Bisie đã từng bị tạm dừng, sau đó dần dần nối lại hoạt động vào giữa tháng 4. Kể từ tháng 11, tình hình an ninh ở miền đông CHDC Congo một lần nữa xấu đi, với các cuộc giao tranh tiến gần khu vực mỏ Bisie, đặt Alphamin vào nguy cơ ngừng sản xuất lần thứ hai. Đại sứ quán Trung Quốc tại CHDC Congo đã khẩn cấp đưa ra cảnh báo, yêu cầu công dân và doanh nghiệp Trung Quốc lập tức rời khỏi các t tỉnh miền đông có nguy cơ cao. Vào ngày 4 tháng 12, mặc dù Tổng thống CHDC Congo Tshisekedi và Tổng thống Rwanda Kagame đã ký một thỏa thuận hòa bình tại Washington, các yếu tố như việc giải giáp không hoàn toàn của các nhóm vũ trang và tranh chấp về phân phối lợi ích tài nguyên khoáng sản đã hạn chế tính ràng buộc thực tế của thỏa thuận. Hơn nữa, các cuộc đụng độ giữa lực lượng chính phủ CHDC Congo và "phong trào M23" đã không chấm dứt sau khi thỏa thuận được ký kết. Mặc dù mỏ Bisie hiện không bị tạm dừng, việc sơ tán quy mô lớn người dân đã làm dấy lên kỳ vọng của thị trường về một sự gián đoạn chuỗi cung ứng.
Đồng thời, Nigeria cũng phải đối mặt với nguy cơ gián đoạn nguồn cung thiếc. Theo Thông tấn xã Việt Nam, Tổng thống Nigeria Tinubu đã tuyên bố tình trạng khẩn cấp về an ninh quốc gia vào ngày 26 tháng 11. Các thống đốc bang và lãnh đạo truyền thống từ miền bắc Nigeria đã t tổ chức một cuộc họp chung vào ngày 1 tháng 12, đề xuất tạm dừng toàn diện các hoạt động khai thác trong khu vực trong sáu tháng. Theo báo cáo, sản lượng thiếc kim loại hàng năm của Nigeria vào khoảng 7.000 tấn, chiếm 2,3% nguồn cung thiếc khai thác toàn cầu. Tuy nhiên, dựa trên phản hồi hiện tại từ các bên, việc thực thi đề xuất tạm dừng khai thác này đang vấp phải sự phản đối đáng kể.
Bên cạnh những xung đột địa chính trị bất ngờ, các điểm nghẽn cung ứng kéo dài từ phía mỏ đã tạo nền tảng cho đợt tăng giá thiếc lần này. Một mặt, quá trình khôi phục sản xuất tại mỏ thiếc Wa State của Myanmar tiếp tục không đạt như kỳ vọng. Kế hoạch tái sản xuất khởi động vào tháng 4/2025, bị cản trở bởi yếu tố mùa mưa, chi phí cấp phép và vận hành thiết bị, khiến sản lượng quặng thực tế thấp xa so với dự kiến thị trường. Nhập khẩu quặng thiếc hàm lượng vật lý từ Myanmar vào Trung Quốc vẫn ở mức thấp trong ba quý đầu năm. Dù khối lượng nhập khẩu phục hồi phần nào vào tháng 10, điều này không giải t tỏa được áp lực nguyên liệu cho các nhà máy luyện kim trong nước.
Nguồn dữ liệu: Tổng cục Hải quan
Mô hình t tồn kho thấp trên thị trường thiếc đã trở thành "chất xúc tác" quan trọng cho đợt tăng giá. Tồn kho thiếc mới nhất trên Sàn Giao dịch Kim loại London (LME) là 3.695 tấn, ở mức trung bình thấp so cùng kỳ các năm trước. Tồn kho xã hội thiếc thỏi trong nước giảm mạnh so với cùng kỳ, với t tổng tồn kho khả kiến trong và ngoài nước khoảng 10.000 tấn, thấp hơn mức cùng kỳ hai năm trở lại đây. Trong bối cảnh tồn kho toàn cầu ở mức thấp kỷ lục, khoảng trống c cứng từ phía cung sẽ khuếch đại độ co giãn giá. Đồng thời, sự chú ý của dòng vốn vào thị trường thiếc gia tăng đáng kể. Từ quý IV, số lệnh mở (open interest) thiếc trên Sàn Giao dịch Hàng hóa Thượng Hải (SHFE) tăng vọt từ hơn 50.000 lô lên 120.000 lô, tăng hơn 100%. Cùng với thuận lợi từ việc Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) cắt giảm lãi suất và tác động định giá từ việc giá đồng lập đỉnh trong ngành kim loại màu, điều này càng khuếch đại độ co giãn tăng của giá thiếc, đẩy giá vượt qua các ngưưỡng kháng cự then chốt và tăng liên tục.
Nguồn dữ liệu: Sàn Giao dịch Kim loại London
Về phía cầu, thị trường thiếc hiện cho thấy sự phân kỳ với mô hình "cầu mới h hỗ trợ, cầu truyền thống yếu". Một mặt, nhu cầu mới nổi thúc đẩy bởi mở rộng năng lực điện toán AI và chuyển đổi năng lượng tái tạo tiếp tục được giải phóng. Doanh số bán chất bán dẫn toàn cầu duy trì tốc độ tăng trưởng trên 20% trong quý III, sản lượng xe điện (NEV) duy trì đà tăng trưởng cao, và nhu cầu thiếc cho các sản phẩm như chất hàn hiệu suất cao và lá đồng siêu mỏng tăng đều, tạo nền tảng h hỗ trợ cơ bản cho giá thiếc. Mặt khác, nhu cầu tại các khu vực tiêu thụ truyền thống như điện tử tiêu dùng và thiết bị gia dụng vẫn yếu. Trong nửa đầu năm, sản xuất và tiêu thụ thiết bị gia dụng trong nước tăng trưởng mạnh nhờ làn sóng xuất khẩu và các biện pháp trợ giá nội địa, nhưng tốc độ tăng trưưởng chậm lại rõ rệt vào nửa cuối năm. Phản hồi từ các doanh nghiệp hạ nguồn cho thấy đơn đặt hàng hiện tại có xu hướng giảm mạnh, hiệu suất luân chuyển hàng t tồn kho cũng chậm lại. Hầu hết doanh nghiệp thận trọng trước giá cao nên không tích trữ quy mô lớn, người dùng cuối có tâm lý chờ đợi mạnh. Tiêu dùng năm nay giảm nhẹ so với các năm trước. Nhìn chung, dù có sự thúc đẩy biên từ các lĩnh vực mới, khó hình thành h hỗ trợ hiệu quả trong ngắn hạn và không đủ bù đắp khoảng trống do sự sụt giảm tiêu thụ ở các lĩnh vực truyền thống.
Tóm lại, từ đầu năm đến nay, các vấn đề nguồn cung liên tục làm gián đoạn thị trường thiếc, xu hướng chung của tồn kho khả quan cả trong nước và nước ngoài đều giảm, đẩy giá thiếc lên cao. Tuy nhiên, thị trường thiếc tổng thể thể hiện tình trạng "lo ngại nguồn cung chi phối mức tăng giá, trong khi hỗ trợ nhu cầu thực tế không đủ". Cơ cấu cung-cầu hiện tại ở trạng thái cân bằng chặt chẽ, chưa có khoảng trống nguồn cung rõ rệt. Trong bối cảnh chưa có thay đổi lớn về cơ cấu cung-cầu của ngành thiếc, biến động giá đáng kể chủ yếu chịu sự chi phối của sự tham gia vốn. Một khi tín hiệu cải thiện biên xuất hiện từ phía cung, cần thận trọng trước rủi ro biến động giá mạnh sau khi dòng vốn rút lui.
(Tổng hợp Văn Hóa)
