Dự án chậm tiến độ, chi phí gia tăng và kế hoạch thiếu liên kết đã khiến chiến lược hydro của Đức — từng được coi là “động cơ cốt lõi” trong quá trình chuyển đổi năng lượng — gặp khó khăn trong việc thúc đẩy, làm dấy lên sự hoài nghi từ nhiều phía.
Trong báo cáo mới nhất, Tòa án Kiểm toán Liên bang Đức cảnh báo rằng tiến độ thực hiện chiến lược hydro của quốc gia này “còn xa mới đạt được mục tiêu”, khi các ngành công nghiệp ngày càng phụ thuộc vào trợ cấp của chính phủ — một xu hướng có thể trở thành gánh nặng dài hạn đối với ngân sách liên bang.
Dựa trên phương pháp sản xuất và lượng khí thải carbon liên quan, hydro có thể được phân loại thành hydro xanh, hydro xanh dương và hydro xám, theo thứ tự tăng dần về lượng khí thải carbon. Thân thiện với môi trường nhất là hydro xanh, được sản xuất thông qua điện phân nước sử dụng năng lượng tái tạo, không tạo ra khí thải carbon trong suốt quá trình. Trong khi đó, hydro xanh dương có nguồn gốc từ khí tự nhiên, với carbon dioxide thu được được thu giữ và lưu trữ.
Theo Hiệp hội Năng lượng Tái tạo Đức, hydro xanh không chỉ mang lại cơ hội phát triển cho các doanh nghiệp Đức và tạo ra hàng chục nghìn việc làm, mà còn giảm sự phụ thuộc vào nhập khẩu năng lượng, tăng cường đáng kể khả năng phục hồi của hệ thống năng lượng, và cung cấp h hỗ trợ quan trọng cho việc khử carbon trong các ngành công nghiệp phát thải cao như hóa chất, vận tải biển và hàng không.
Để thực hiện mục tiêu này, Đức đã triển khai Chiến lược Hydro Quốc gia đầu tiên vào năm 2020, với kế hoạch đầu tư 9 tỷ euro để thúc đẩy sản xuất và ứng dụng hydro. Chiến lược Hydro Quốc gia cập nhật năm 2023 tiếp tục đặt mục tiêu tăng công suất điện phân từ 5 gigawatt (GW) lên ít nhất 10 GW vào năm 2030, củng cố vị thế dẫn đầu của Đức trong công nghệ hydro.
Tuy nhiên, tiến độ trong thực tế không đạt như kỳ vọng. Đài truyền hình Tagesschau của Đức đưa tin, nước này cho đến nay mới chỉ đạt khoảng 1,6% mục tiêu này, với công suất điện phân đang xây dựng chỉ khoảng 200 megawatt (MW). Khi ngày càng nhiều dự án hydro bị tạm dừng hoặc h hủy bỏ, triển vọng phát triển hydro ngày càng ảm đạm. Felix Matthes, chủ tịch quyền của Hội đồng Hydro Quốc gia Đức, cảnh báo rằng các mục tiêu hydro năm 2030 của nước này có khả năng bị bỏ lỡ.
Một bài viết trên trang web Tagesschau chỉ ra rằng sự trì trệ trong chiến lược hydro của Đức không phải là ngẫu nhiên. Là một vật mang năng lượng vẫn đang trong giai đoạn đầu, phát triển hydro phải dựa vào một chuỗi công nghiệp hoàn chỉnh, bao gồm cơ sở sản xuất, cơ sở hạ tầng phân phối đường ống và người dùng công nghiệp. Tuy nhiên, nền tảng vốn và chính sách hỗ trợ hệ thống này vẫn còn rất mong manh.
Matthes lưu ý rằng chi phí của hydro xanh cao hơn đáng kể so với dự kiến ban đầu. Chi phí cao đã đẩy toàn bộ chuỗi công nghiệp vào một vòng luẩn quẩn—ở mức giá hiện tại, hydro xanh ít có sức hấp dẫn đối với các người dùng công nghiệp lớn. Nhu cầu ấm ớ, đến lượt nó, ngăn cản các nhà sản xuất tiềm năng. Không có đủ đảm bảo đơn hàng, các doanh nghiệp năng lượng do dự đầu tư vào nhà máy mới. Sản xuất không đủ lại càng đẩy chi phí lên cao, khiến giá cả duy trì ở mức cao, điều này đến lượt nó dẫn đến sự thu hẹp nhu cầu mới, đẩy thị trường vào bế tắc chu kỳ.
Một báo cáo của Văn phòng Kiểm toán Liên bang nêu rõ việc chiến lược hydro không đáp ứng kỳ vọng không chỉ đe dọa khả năng đạt được mục tiêu khí hậu của Đức và duy trì vị thế của cơ sở công nghiệp, mà còn có thể ảnh hưưởng đến sự ổn định của ngân sách liên bang.
Đáp lại cảnh báo của Văn phòng Kiểm toán Liên bang, giới công nghiệp Đức có quan điểm khác. Hiệp hội Kỹ sư Đức cho rằng không thích hợp để đánh giá chiến lược chỉ dựa trên chi phí hiện tại và các tham số thị trường. Hiệp hội Năng lượng Tái tạo Liên bang Đức cũng lập luận rằng đánh giá của Văn phòng Kiểm toán Liên bang bỏ qua sự cần thiết chiến lược và lợi nhuận kinh tế dài hạn của việc phát triển hydro xanh.



