Theo một báo cáo của Reuters được Mining Weekly trích dẫn, dự thảo khuôn khổ kinh tế do Reuters tiếp cận cho thấy Rwanda và CHDC Congo sẽ hợp tác với các bên thứ ba, bao gồm Mỹ, để cải cách và nâng cao chuỗi cung ứng khoáng sản nhằm kích thích đầu tư sau khi ký kết thỏa thuận hòa bình Washington.
Một nguồn tin thân cận cho biết các quốc gia liên quan đã đồng ý với dự thảo, vốn là một phần của thỏa thuận hòa bình. Dự thảo hiện đang được lưu hành để lấy ý kiến phản hồi từ các bên liên quan, bao gồm khu vực tư nhân, ngân hàng đa phương và cơ quan tài trợ từ một số quốc gia.
Nguồn tin bổ sung rằng CHDC Congo và Rwanda dự kiến t tổ chức một cuộc họp vào đầu tháng 10 để hoàn tất dự thảo. Sau đó, nguyên thủ hai nước sẽ ký văn kiện.
Thỏa thuận khuôn khổ 17 trang được công bố sau khi hai bên ký kết thỏa thuận trong các cuộc đàm phán do chính quyền Trump triệu tập tại Washington vào tháng 6. Thỏa thuận nhằm chấm dứt một cuộc chiến đã cướp đi hàng ngàn sinh mạng và thu hút hàng tỷ USD đầu tư phương Tây vào khu vực giàu tantali, vàng, coban, đồng và lithium.
Dự thảo dựa trên thỏa thuận khuôn khổ đạt được hồi tháng 8 và đề xuất các biện pháp triển khai cùng cơ chế phối hợp. Thỏa thuận khuôn khổ tháng 8 kêu gọi hợp tác về năng lượng, cơ sở hạ tầng, chuỗi cung ứng khoáng sản, công viên quốc gia và y tế công cộng.
CHDC Congo, Rwanda và Bộ Ngoại giao Mỹ không phản hồi yêu cầu bình luận.
Biện Pháp Quản Lý và Cải Cách
Theo dự thảo, các bên sẽ cam kết phối hợp với Mỹ và các đối tác quốc tế khác để tiếp tục hoàn thiện phương pháp quản lý và biện pháp cải cách "nhằm giảm thiểu rủi ro đầu tư cho doanh nghiệp tư nhân", chống buôn bán bất hợp pháp và nâng cao minh bạch.
Họ cũng sẽ áp dụng cơ chế minh bạch bên ngoài, bao gồm tuân thủ hướng dẫn từ OECD và các t tổ chức khác.
Thỏa thuận khuôn khổ cũng kêu gọi kiểm tra mỏ bởi bên thứ ba và thiết lập khu kinh tế đặc biệt xuyên biên giới với đối tác ngành công nghiệp tư nhân.
Khuôn khổ cũng thiết lập cơ chế phối hợp, bao gồm hội nghị thượng đỉnh cấp cao hàng năm về hội nhập kinh tế khu vực, cùng các cuộc họp của ủy ban chỉ đạo và nhóm công tác kỹ thuật.
Với tư cách là bên ký kết thỏa thuận tại Washington vào tháng 6, CHDC Congo và Rwanda đã đồng ý khởi động chương trình nghị sự hội nhập kinh tế trong vòng 90 ngày.
Theo thỏa thuận, các bên cam kết thực hiện hiệp định 2024, theo đó quân đội Rwanda sẽ rút khỏi miền đông CHDC Congo trong vòng 90 ngày. Các hoạt động quân sự của CHDC Congo chống lại Lực lượng Giải phóng Rwanda (FDLR) cũng sẽ kết thúc trong cùng khung thời gian này.
Trở ngại
Tuy nhiên, nhiều trở ngại cũng cản trở việc thực hiện kịp thời thỏa thuận.
Một nhà ngoại giao phương Tây cho biết: "Một trong những trở ngại chính để hoàn tất và ký kết thỏa thuận này là các tiến trình hòa bình khác đã bị đình trệ." Ông nói thêm rằng Rwanda vẫn chưa rút quân và các hoạt động chống FDLR vẫn chưa bắt đầu.
Nhà ngoại giao lưu ý rằng tiến trình Doha nhằm hòa giải giữa chính phủ CHDC Congo và phong trào M23 đang tiến triển khó khăn. Đầu năm nay, phong trào M23 nhanh chóng kiểm soát hai thành phố lớn nhất ở miền đông CHDC Congo và các khu vực khai thác mỏ giàu tài nguyên.
"An ninh không được cải thiện, khiến các đối tác và ngay cả các bên liên quan khó tham gia hợp tác kinh tế," vị ngoại giao giấu tên nói.
Tháng này, một quan chức CHDC Congo nói với Reuters: "Chúng tôi sẽ không xem xét hợp tác kinh tế cho đến khi Rwanda rút khỏi lãnh thổ CHDC Congo."
CHDC Congo cho rằng việc cướp bóc tài nguyên khoáng sản là yếu tố then chốt trong xung đột giữa quân đội nước này và phong trào M23.
Một bản sao tài liệu do Reuters tiếp cận cho thấy trong thỏa thuận công bố tháng trước, cả Rwanda và CHDC Congo đều khẳng định "chủ quyền đầy đủ" của mỗi quốc gia đối với việc khai thác, chế biến và xuất khẩu tài nguyên thiên nhiên, đồng thời công nhận tầm quan trọng của việc xây dựng năng lực chế biến và chuyển đổi khoáng sản tại mỗi nước.
Cả hai nước cũng cam kết đảm bảo nguồn tiền từ thương mại khoáng sản sẽ không còn tài trợ cho các nhóm vũ trang, xây dựng ngành khai thác mỏ hiện đại đẳng cấp thế giới trong khu vực, và thúc đẩy tương tác trong phát triển chuỗi cung ứng khoáng sản xuyên biên giới.
