Sau cuộc tấn công thuế quan của Tổng thống Trump vào Ngày Giải phóng, ngày 2 tháng 4, thương mại hàng hải của Mỹ có thể đối mặt với sự gián đoạn đột ngột.
Dữ liệu tần suất cao mới nhất về đặt chỗ vận chuyển container cho thấy các nhà vận chuyển nước ngoài đã vội vàng gửi hàng hóa đến Mỹ trong năm qua để tránh cuộc chiến thương mại, nhưng giờ đã đột ngột dừng việc gửi hàng do thuế quan quá cao.
Báo cáo gần đây mang tên "Sóng Chấn Động Thuế Quan" do công ty dữ liệu vận tải Vizion phát hành vào thứ Sáu tuần trước cho thấy đơn đặt hàng nhập khẩu của Mỹ tăng mạnh trong quý I nhưng hiện đang có dấu hiệu sụp đổ.
Báo cáo đáng lo ngại này cảnh báo về "sự đóng băng đặt chỗ rộng rãi" trong nhập khẩu của Mỹ, với sự hỗn loạn thương mại toàn cầu lan rộng.
Biểu đồ dưới đây cho thấy sự thay đổi theo năm của đặt chỗ nhập khẩu của Mỹ trong năm năm qua. Trong thương mại nhập khẩu và xuất khẩu, đặt chỗ là hành động của các nhà vận chuyển, thương nhân hoặc công ty logistics đặt trước không gian vận chuyển hoặc năng lực container từ các hãng vận tải (như công ty tàu biển, hãng hàng không, hoặc đại lý vận tải).
Có thể thấy, đặt chỗ tăng mạnh trong thời kỳ đại dịch, đạt đỉnh vào năm 2021, giảm mạnh vào năm 2022, bắt đầu phục hồi ổn định vào năm 2023, lấy lại đà vào năm 2024, và cuối cùng có khởi đầu mạnh mẽ vào đầu năm 2025.
Tuy nhiên, đà này không kéo dài. Đặt chỗ vào tháng 3 năm 2025 đã giảm 20% so với đỉnh điểm vào tháng 1, mặc dù vẫn cao hơn 30% so với cùng kỳ năm 2024. Giải thích khả dĩ nhất? Các nhà vận chuyển đã đẩy nhanh việc gửi hàng trước khi thuế quan tăng.
Nhưng khi sự bất ổn liên quan đến thuế quan gia tăng thêm vào tháng 4, đặt chỗ theo thời gian thực cho thấy sự sụp đổ rõ ràng.
So sánh dữ liệu từ tuần 24-31 tháng 3 năm 2025 với tuần sau (1-8 tháng 4), ta thấy:
Tổng đặt chỗ theo TEU: giảm 49%
Tổng nhập khẩu của Mỹ: giảm 64%
Tổng xuất khẩu của Mỹ: giảm 30%
Sự sụt giảm mạnh mẽ này trùng khớp với thời điểm của hai sự kiện quan trọng: Việc Mỹ thông báo áp thuế trả đũa Trung Quốc, và Trung Quốc sau đó thông báo biện pháp đáp trả tương ứng. Trong những thời điểm nhạy cảm về thuế quan, việc đặt chỗ bị đóng băng rộng rãi trong ngành hàng hải của Mỹ, với các nhà vận chuyển tạm dừng giữa chu kỳ vận chuyển để đánh giá lại chi phí, lịch trình, và chiến lược thương mại rộng lớn.
Trong khi đó, tập trung vào tuần 31 tháng 3-6 tháng 4 năm 2025, so với tuần trước (24-30 tháng 3), xu hướng cụ thể theo sản phẩm cho thấy sự sụt giảm đáng kể trong đặt chỗ:
Quần áo & Phụ kiện: ↓59%
Len, Vải & Dệt may: ↓57%
Nghệ thuật & Đồ cổ/Ô dù/Sản phẩm lông vũ: ↓50%+
Đây chủ yếu là hàng hóa tùy chọn hoặc theo mùa, thường phản ứng nhanh nhất với sự tăng giá, thay đổi nhu cầu, hoặc điều chỉnh chính sách thương mại. Nhiều hàng hóa này cũng nằm trong phạm vi điều chỉnh thuế, khiến chúng nhạy cảm hơn với sự bất ổn và biến động giá ngắn hạn.
Trong số hàng nhập khẩu từ Trung Quốc, sự sụt giảm đặt chỗ đặc biệt nghiêm trọng đối với nguyên liệu trong sản xuất cơ bản. Nhựa, đồng, và sản phẩm gỗ chứng kiến sự sụt giảm đáng kể, vì những danh mục này gắn liền sâu sắc với chuỗi cung ứng công nghiệp và sản xuất, và hiện phải đối mặt với áp lực thuế quan lớn.
Các nhà phân tích của Vizion kết luận rằng thuế quan đã kích hoạt sự bất ổn đáng kể.
Tín hiệu rõ ràng: các nhà vận chuyển hành động sớm để vượt qua thuế, sau đó phanh lại khi tình hình thay đổi. Hành vi này, được nhìn thấy trong dữ liệu đặt chỗ vài tuần trước khi hàng hóa đến cảng, cho thấy tầm quan trọng của thông tin logistics dự đoán.
Với việc các biện pháp thuế quan của các đối tác thương mại khác của Mỹ hiện đang trong giai đoạn hoãn 90 ngày, các nhà vận chuyển đang điều hướng môi trường thương mại cực kỳ bất ổn và thay đổi nhanh chóng. Phần còn lại của năm 2025 có thể tiếp tục chứng kiến sự biến động, với sự dao động nhu cầu, mô hình đặt hàng nhanh chóng, và tái cấu trúc chiến lược mua sắm do phản ứng toàn cầu liên tục đối với các hành động thương mại này.
